Zelfzorg en ondersteuning
Zorgen voor iemand met (jong)dementie kan een grote impact hebben op het leven. Het is belangrijk dat mantelzorgers goed voor zichzelf blijven zorgen, zowel fysiek als mentaal. Dat is zeker niet altijd gemakkelijk, maar wel nodig om te voorkomen dat een mantelzorger overbelast raakt.
Hier vind je informatie en ondersteuning die mantelzorgers kan helpen om in balans te blijven terwijl ze voor een naaste met jongdementie zorgen.
Emoties en stemmingswisselingen
Het omgaan met de veranderingen die (jong)dementie met zich meebrengt, kan emotioneel zwaar zijn. Mantelzorgers kunnen te maken krijgen met stemmingswisselingen, gevoelens van verdriet, boosheid of machteloosheid. Het is belangrijk om deze emoties te herkennen en te begrijpen dat ze normaal zijn in deze situatie. Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan, en mantelzorgers hoeven dit niet alleen te doen.
We geven hieronder wat meer informatie over deze emoties en stemmingsschommelingen.
Let op: Ook mantelzorgers die niet langer dagelijks zorg en ondersteuning geven aan hun naaste kunnen bovenstaande gevoelens en symptomen ervaren. De schuldgevoelens over het verhuizen van de naaste met jongdementie naar een woonzorgcentrum en de stress van het volgen van de zorg op afstand kan slopend zijn. Hulp en steun zoeken is een belangrijke eerste stap om te leren omgaan met een veranderend leven.
Schuldgevoelens
- Vaak wordt door mantelzorgers geen hulp of ondersteuning gezocht uit schuldgevoel of omdat ze denken dat hun gezondheid minimaal is in vergelijking met die van hun naaste met jongdementie. Ze vinden dat ze alles zelf zouden moeten kunnen doen en willen anderen niet 'belasten'. Deskundigen zeggen echter dat een gezonde mantelzorger eerder in staat is om liefdevol en adequaat met de persoon met jongdementie om te gaan en kan de persoon met jongdementie langer thuis verzorgen dan diegene die geen hulp zoeken wanneer het nodig is.
- Een goede eerste stap om hiermee om te gaan, is zichzelf informeren over de impact van dementie op de mantelzorger.
- Verdriet
- Het verdriet dat een naaste van een persoon met jongdementie ervaart, is enorm en mag niet opzij geschoven worden. De verlieservaringen kunnen zeer ingrijpend zijn. Mantelzorgers kunnen verdriet en frustratie voelen over het leven dat ze voor zichzelf en hun partner in gedachten hadden en over hoe het leven veranderd is.
- Sommige mantelzorgers vinden het feit dat ze hun herinneringen niet meer kunnen delen met hun partner die nu jongdementie heeft, het lastigste.
- Deze gevoelens kunnen de kop opsteken nog voordat bepaalde veranderingen in het dagelijkse leven daadwerkelijk plaatsvinden. Deskundigen noemen dit 'anticiperend verdriet' of 'anticiperende rouw'. Het voelt alsof men afscheid neem van (stukjes van) een persoon terwijl die persoon er fysiek nog is.
- Mantelzorgers kunnen ook ontkenning, stemmingsschommelingen, wanhoop, sociale terugtrekking, wrok en schuld ervaren. Deze gevoelens maken deel uit van het rouwproces, dat voor iedereen anders is. Wanneer de rouwervaring zo intens wordt dat het de slaap of het dagelijkse leven regelmatig verstoort, is het belangrijk een arts of andere hulpverlener te raadplegen.
- Stress
- Ondersteuning bieden aan een persoon met jongdementie is stresserend, zowel emotioneel als fysiek. De mantelzorger is niet alleen degene die de persoon met dementie ondersteunt en verzorgt, maar vaak ook het merendeel van de huishoudelijke taken voor zijn rekening moet nemen.
- Mantelzorgers kunnen zich geïsoleerd voelen en uit onderzoek blijkt dat 22% van de mantelzorgers zich 's nachts uitgeput voelt.
- Stress kan leiden tot slapeloosheid, tijdelijk geheugenverlies, toegenomen alcoholconsumptie en het ontbreken van persoonlijke verzorging. Andere symptomen van stress bij mantelzorgers zijn onder andere depressie, vermoeidheid, zenuwachtigheid, huilbuien en zich terugtrekken van het sociale leven.
- Als je een van deze symptomen herkent bij jezelf of bij een naaste, kan je het beste hulp zoeken. Praat erover met een arts of met een therapeut.
- Daarnaast kunnen bestaande programma's zoals het psycho-educatiepakket 'Dementie en nu' helpen bij het dragen van de zorglast. Dit gaat van informatie over het dementieproces tot het zoeken van een juiste balans tussen draagkracht en draaglast van de mantelzorger.
- Depressie
- In 2006 bleek uit een wetenschappelijk rapport dat 70% van de mantelzorgers last heeft van symptomen van depressie. Enkele van deze symptomen zijn:
- Langdurige somberheid;
- Schuldgevoelens en zelfverwijten;
- Denken over dood en zelfdoding;
- Slapeloosheid of andere slaapproblemen;
- Duidelijke daling van belangstelling in aangename activiteiten;
- Plotseling gewichtsverlies- of toename.
- In 2006 bleek uit een wetenschappelijk rapport dat 70% van de mantelzorgers last heeft van symptomen van depressie. Enkele van deze symptomen zijn:
Overbelaste mantelzorger?
Wil je weten hoe de balans tussen draagkracht en draaglast is bij een mantelzorger? De Caregiver Strain Index is hiervoor een geschikte vragenlijst, die een mantelzorger op enkele minuten invult. De vragenlijst is wetenschappelijk gevalideerd en kan afgenomen worden door professionele hulpverleners, maar is ook waardevol voor de mantelzorger zelf. Het geeft namelijk inzicht in eventuele (over)belasting en kan een reden zijn om hulp in te schakelen.
Wie of wat kan zelfzorg en ondersteuning bieden?
Psycho-educatiepakket 'Dementie en nu'
Tips van Vlaams Expertisepunt Mantelzorg
Mantelzorgcoach
Waar kan je binnenwandelen voor meer informatie, advies en een luisterend oor?
Waar ontmoet je 'lotgenoten' of 'bondgenoten'? Welke organisaties bestaan er voor naasten en mantelzorgers? Hoe vind je verhalen van anderen?
Welke verenigingen of organisaties zetten zich in voor personen met jongdementie, naasten of mantelzorgers?
Jonge mantelzorgers?
Ben je of ken je een jonge mantelzorger van een persoon met jongdementie? Zij verdienen extra aandacht. We bieden graag enkele handvatten en tools aan om deze jonge doelgroep te ondersteunen.
Psychologische hulp inschakelen?
Het kan ontzettend waardevol zijn om met een psycholoog of andere professionele hulpverlener te praten over de uitdagingen die mantelzorgers tegenkomen. Psychologische ondersteuning biedt een veilige ruimte om zorgen en emoties te delen, en helpt om beter om te gaan met de stress en zorgen die de zorg voor een naaste met jongdementie met zich meebrengt.
Via volgende kanalen kan je een hulpverlener zoeken in jouw regio. Bevraag bij voorkeur of de hulpverlener ervaring heeft met het begeleiden van naasten met (jong)dementie.
Wie? | Hoe? |
Zelfstandige psycholoog | Zoek in jouw buurt via https://vvkp.be/zoek-psycholoog of via https://www.vind-een-psycholoog.be/ Let op: kies bij ‘Ondersteuning bij’ voor ‘Dementie’ |
Psycholoog binnen een geheugenkliniek | Meer informatie hierover vind je op deze pagina. |
Psycholoog in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) | Neem contact op met een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg in jouw buurt via https://centrageestelijkegezondheidszorg.be/ |
Hulpverlener in een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) | Neem contact op met een Centrum voor Algemeen Welzijnswerk in jouw buurt via https://www.caw.be/contacteer-ons/ |
De gesprekken met de psycholoog geven me handvatten om hulp te durven vragen. Voordien deed ik dat nooit. Ik dacht dat ik alles aankon.
Meer lezen over mantelzorg?
Heb je nog vragen over de combinatie van zorg en ondersteuning bieden enerzijds en blijven werken anderzijds? Merk je als mantelzorger veranderingen op vlak van je relatie met je naaste met jongdementie?
Dank u wel voor de feedback.
We gebruiken uw feedback om onze website te verbeteren.
Er is iets misgegaan.
Probeer het later opnieuw.